In de Lotus Sutra is er het idee van de fictieve stad. Dit staat in hoofdstuk 7 van de soetra. Het hoofdstuk biedt een parabel over een reis. Mensen gaan op reis, maar ze klagen al snel dat ze moe en bang zijn en niet meer verder kunnen. Ze willen teruggaan. Het doel is te ver weg. De strubbelingen onderweg zijn te moeilijk en daarom zijn ze geneigd om op te geven.
Dit doet me denken aan het gedeelte in de film over Xuan Zang, waar hij onderweg een discipel verwerft, genaamd Vandak, maar de discipel geeft uiteindelijk op omdat de reis te gevaarlijk en te moeilijk is; en Xuan Zang laat hem met een zegen gaan en ongetwijfeld heeft de discipel iets verworven - hij was eerder een rover, maar nu heeft hij een periode met een bodhisattva doorgebracht. Hij zal er dus wel baat bij hebben gehad, maar als het hem teveel wordt, verliest hij het lef.
Veel mensen nemen hun toevlucht, het kan totaal zijn, het kan gedeeltelijk zijn. Ze gaan tot dààr en dat is een zegen, maar het is misschien niet alles wat ze zouden kunnen bereiken.
In de parabel, wanneer de mensen beginnen te klagen dat de reis te ver is, roept de leider een schijnstad op langs de route die voor hen ligt - een doel dat ze kunnen zien en dat hen hoop geeft. De reizigers stoppen dan met nadenken over het uiteindelijke doel, dat te ver weg is, en richten zich gewoon op de stad; en dat stelt hen in staat om door te gaan.
Als ze de stad bereiken, zal hun leider een nieuwe manier moeten vinden om hen niet enkel te laten stoppen, maar om hen ook verder te laten gaan. Velen zullen zich echter blijven vastklampen aan die verschijning.
Nembutsu is toevlucht nemen. Toevlucht nemen kan zijn om zich direct in de diepte van de Dharma te storten of het kan een geleidelijke reis zijn waarbij men, beetje bij beetje, wereldse gehechtheden afwerpt en zich geleidelijk aan naar de Boeddha keert. Er kunnen verschillende stopplaatsen zijn op deze reis van het nemen van toevlucht, verschillende schijnsteden langs de weg.
De eerste stop zou kunnen zijn dat men toevlucht neemt als een manier om toegang te krijgen tot een gemeenschap van mensen die men leuk vindt, of om toegang te krijgen tot de lezingen van een bepaalde leraar; en men zou dit zelfs kunnen doen, in het geval dat het boeddhisme nog maar een interesse is, maar men heeft een eerste stap gezet. Men zou betrokken kunnen raken bij zo'n gemeenschap. Men zou een enthousiaste deelnemer kunnen worden aan sommige van haar activiteiten. Men zou een zekere status in de groep kunnen bereiken.
Nu komt men op een tweede stopplaats. Zulke punten zijn de zogenaamde fictieve steden. Maar men kan zich comfortabel voelen in deze of gene positie: men wordt defensief, als men bedreigd of uitgedaagd wordt. Men heeft zich aangesloten bij een religie van niet-gehechtheid, maar men is gehecht geraakt aan de positie die men daarin inneemt.
Of, een ander tussenstop: men heeft zijn leven in compartimenten gerangschikt. In de tempel is men een boeddhist, die de boeddhistische theorie volgt. Op straat volgt men een andere reeks van gedachten, misschien politieke of sociale ideeën. In het werk heeft men een derde set. In de vrije tijd zijn er weer andere. Natuurlijk heeft het leven dergelijke aspecten, maar als men slechts in één ervan zijn toevlucht neemt, kunnen de andere gemakkelijk de overhand krijgen. Er is nogal wat verschil tussen lid zijn van verschillende gemeenschappen, waarvan er één toevallig boeddhistisch is, en een boeddhist zijn die lid is van verschillende gemeenschappen.
En wat zal men doen als de fictieve steden een luchtweerspiegeling blijken te zijn? Zal zijn vermeende toevlucht verdwijnen? Zal men zich omdraaien zoals Vandak of zal men doorgaan zoals Xuan Zang zelf?
Xuan Zang werd het meest vereerd omdat hij van zichzelf, wat Meester Linji noemt, "Een persoon zonder status" was, die desalniettemin volledig toegewijd was. Zijn toevlucht stelde hem in staat om de woestijn over te steken en verder te gaan, zelfs toen zijn discipel de reis verliet.
Namo Amida Bu Dank u wel.
Dharmavidya David
Geplaatst door Tineke Osterloh op 3 november 2020 en vertaald in het Nederlands door Vajrapala
Replies