Paravritti, terugdraaien, is een negatie. Terugdraaien of loslaten is iets ontkennen wat vroeger belangrijk werd geacht.
Westerlingen zijn vaak verbaasd over de manier waarop de boeddhistische leer vaak in de negatieve vorm is gekaderd. We worden gestimuleerd om niet-haat, niet-begeerte, niet-verwarring enzo te praktiseren. Dit heeft ertoe geleid dat sommige leraren op zoek zijn gegaan naar "positieve" vormen van de leer - deugden in plaats van beperkingen. Dit is een waardig streven, maar toch gaat er iets verloren in het proces.
DE 'A'-LETTERGREEP
In het zogenaamde Esoterisch Boeddhisme, dat Tibetaanse Tantra en Japanse Shingon omvat, wordt veel gebruik gemaakt van mantra's en daarbinnen speelt de lettergreep "A" een centrale rol. In T Yamasaki's boek over Shingon staat: "Het hele systeem van doctrine en praktijk zoals uiteengezet in de Mahavairocana Sutra (de belangrijkste tekst in het Esoterisch Boeddhisme) wordt in geconcentreerde vorm gesymboliseerd enkel en alleen al in de zaad-lettergreep ''A''. In het commentaar op de Mahavairocana Sutra staat: 'De 'A' lettergreep is de koning van alle mantra's.'.
De lettergreep "A" in het Sanskriet en ook in het Engels en in het algemeen in de Indo-Europese talen betekent ontkenning. Het betekent "niet" of " zonder zijn" of is gelijk aan het achtervoegsel " -loos". Asymmetrisch betekent dus een gebrek aan symmetrie, Amoreel betekent een gebrek aan moraal, enzovoort. Het meest in het bijzonder betekent Amitabha "licht zonder maat" en Amitayus betekent "leven zonder maat". We zien dus dat de centrale objecten van devotie in het boeddhisme dit principe van ontkenning bevatten.
AFWEZIGHEID EN VERLIES
In de westerse filosofie schreef de existentialist Jean-Paul Sartre over het belang van afwezigheid. Als er iets ontbreekt wat we verwachten, kan het een krachtige emotie oproepen. Verliezen zijn een van de grootste peilers in de loop van het leven. Toch is het, vanuit boeddhistisch perspectief, juist op dat moment van verlies, dat de mogelijkheid van verlichting ontstaat. Veel grote figuren in de boeddhistische geschiedenis, zoals Nagarjuna, Honen, Dogen en, zeer waarschijnlijk, Shakyamuni zelf, werden gestimuleerd om zich op het spirituele pad te lanceren vanwege de impact van een verlies. We zeggen dat het verlies hen de realiteit van vergankelijkheid heeft doen inzien. Vergankelijkheid is de manifestatie van de ontkenning van wat als vaststaand wordt beschouwd.
ZUIVER EN ONZUIVER
Een beter zicht op wat er zo kenmerkend is aan de boeddhistische boodschap kan worden verkregen uit een reflectie op het onderricht over de zuivere en onzuivere geest in relatie tot gewone wezens, pratyeka-buddha's, bodhisattva's en boeddha's. De term pratyeka-buddha verwijst naar een persoon die op eigen kracht verlicht wordt, soms een " solitaire boeddha " genoemd. De term prat(y)eka betekent woordelijk "naar één gericht". In het boeddhistische schema van de dingen genieten pratyeka-buddha's geen hoge status omdat ze, hoewel ze hun eigen realisaties bereiken, voor anderen van geen enkel nut zijn.
Volgens het onderricht, hebben gewone wezens onzuivere geesten en pratyeka-buddha's zuivere geesten. Deze verdeling komt overeen met veel populair denken over spiritualiteit. In het boeddhisme zijn er echter andere, belangrijkere idealen. Zo hebben bodhisattva's geesten die zowel zuiver als onzuiver zijn en (echte) boeddha's zijn geesten die noch zuiver noch onzuiver zijn.
ZELFS VAN SPIRITUELE VERWORVENHEDEN TERUGKOMEN
Deze leer geeft ons een zeker aanvoelen van hoe een Boeddha zich zelfs van spirituele verworvenheden heeft afgekeerd. Een Boeddha is niet geïnteresseerd in het bereiken van heiligheid of het bereiken van zijn eigen nirvana. Een Boeddha is gewoon vol liefde en compassie voor alle levende wezens. Na de feitelijke existentiële situatie gezien te hebben, is er niets anders mogelijk. Zo keerde Shakyamuni zich terug van zijn ascetische disciplines, waarbij hij probeerde op zijn eigen manier, voor zijn eigen spirituele voordeel een pratyeka-buddha te worden, en realiseerde zijn tweede grote doorbraak in de wereld, op zoek naar hen "met maar weinig stof in hun ogen".
David Brazier op 2 december 2019, vertaald door Vajrapala
Replies