Ik hoorde op de BBC een verhaal over hoe K-Pop-fans zich ontwikkelen als een sociaal-politieke kracht. Als je een groot aantal mensen hebt die hun inspanningen coördineren, kun je daarmee invloed uitoefenen op de trends in de sociale media; en dit beïnvloedt op zijn beurt wat er in het nieuws komt en welke draai er aan de gebeurtenissen wordt gegeven. Het zou een nieuwe vorm van democratie kunnen zijn. Natuurlijk kan het ook een subtiele manipulatie zijn.
Een van de interessante kenmerken van dit soort dingen is dat het internationaal is. Het overstijgt de nationale democratische instellingen. Huidig voorbeeld: we zien het George-Floyd-incident in de VS een internationale kwestie worden. Het gaat zelfs verder dan de Engelstalige wereld.
Omdat het een trend is in de media, is het de kwestie waar iedereen over praat en die mensen op straat brengt om te protesteren, waardoor de kwestie moeilijker te negeren is: politici moeten er over praten.
We kunnen vaststellen dat dit fenomeen in potentie ten goede of ten kwade zou kunnen werken. In dit geval hoop ik zeker dat de mediastorm en de daaruit voortvloeiende straatacties tot echte veranderingen in de reële wereld zullen leiden. Dat is ten slotte het belangrijkste. Daar kom ik zo op terug.
Het specifieke geval buiten beschouwing gelaten, denk ik na over de psychologie van zo'n fenomeen. Dit kan worden gezien als een collectief voorbeeld van wat in de boeddhistische psychologie samjña wordt genoemd. Samjña is de derde skandha.
De beste manier om samjña te begrijpen is om het te zien als een milde trance. Als je eenmaal ergens op bent afgestemd, beginnen je gedachten en gevoelens allemaal in die richting te stromen. Andere dingen vervagen uit het zicht. Samjña maakt gebruik van het repertoire van reacties waarmee we al vertrouwd zijn. Het stemt ons daarop af.
Dus, in navolging van de skandha-cyclus, was de rupa in dit geval de filmclip van George Floyd met de knie van de politieman op zijn nek, terwijl hij zei: "Ik kan niet ademen!" Dit lokte een reactie uit in ons allemaal, vedanā. Voor de meeste mensen was deze reactie een soort afkeer, een soort reactie van afkeer.
Na vedanā komt samjña, de derde skandha.
Rupa zet vedanā op. Vedanā leidt naar samjña.
De vorm die dit aanneemt zal afhangen van wat we al in ons hebben opgeslagen. Sommigen gaan op de barricades, sommigen verdedigen de status quo, sommigen worden fatalistisch, enzovoorts. We komen in ons vertrouwde patroon terecht.
Dit is als het effect van muziek. De eerste paar maten van een bekend liedje zijn de rupa. Dit roept herkenning op, vedanā, wat een onmiddellijke reactie is: vreugde, horror - afhankelijk van het feit of men het liedje leuk vindt of niet. Dan, heel snel, is men in samjña, dansen op de maat. Zowel in de politiek als op de dansvloer swingen de mensen op de muziek die hen vertrouwd is.
Trance is besmettelijk. Waar er een gevoel van gedeelde verbondenheid is, verspreidt de trance zich als een virus. De gedeelde identiteit kan politieke afstemming zijn, sociale groepering, klasse, of het kan K-Pop zijn! Wat dan ook! We worden al snel in de roes gedreven, ten goede of ten kwade.
Het boeddhisme wil ons bevrijden van een dergelijke roes. Maar dat betekent niet dat men een passieve omstander wordt. Het betekent dat men zich bevrijdt om een constructieve beslissing te nemen. Het betekent dat men streeft naar een bewuste keuze, een engagement dat werkelijk ten dienste staat van de creatie van een betere toekomst.
Het lijdt geen twijfel dat de huidige trend van antiracisme zal afzwakken. Het zal worden verdrongen door de volgende populaire zaak. Dat is niet genoeg. Waar het om gaat is, of er werkelijk constructieve actie kan plaatsvinden, actie die een verschil maakt in de reële wereld. Dit gaat voorbij aan het dansen op een kortstondige mediatrend. Echte actie vereist inzet, doorzettingsvermogen, creativiteit en samenwerking. Dit is een grotere uitdaging. Maar als we deze netel niet goed kunnen vatten, komen we over een aantal jaren weer terug bij hetzelfde onderwerp.
Dank u wel.
Namo Amida Bu
Dharmavidya
David
Geplaatst door Tineke Osterloh op 19 augustus 2020 en vertaald door Vajrapala in het Nederlands
Replies