Boeddha en Derrida

Vraag: Derrida staat erom bekend dat hij zegt dat "er niets is zonder context" en ik vroeg me af of zijn denken deels overlapt met afhankelijk ontstaan.

Kort antwoord: Zeker, maar..... niet alles is vergankelijk.

Langer antwoord: Boeddha's leer benadrukt dat alle gewone dingen - zowel abstract als concreet - afhankelijk zijn van omstandigheden en dus onderhevig zijn aan verandering, verval en dood. Veel mensen in het Westen nemen dat deel van zijn leer als geheel op. De andere helft van zijn leer is echter dat er een mogelijkheid van bevrijding bestaat en bevrijding is een kwestie van zich identificeren met wat niet voorwaardelijk en niet vergankelijk is. Hij benoemde dit in verschillende bewoordingen, maar het bekendste is nirvana.

In die zin zouden we kunnen zeggen dat het meeste westerse boeddhisme eerder filosofie is dan religie. Het is boeddhisme met de "verlossing" eruit gehaald. Dat betekent natuurlijk ook dat de hele fundamentele intentie van de Boeddha wordt genegeerd. Vermoedelijk komt dit omdat we in een ultra-materialistisch tijdperk leven.

Binnen het filosofische domein zouden Boeddha en Derrida het hier waarschijnlijk over eens zijn. Alle gewone betekenisgeving vloeit meer voort uit context dan uit inhoud. Dit is zowel logisch als empirisch duidelijk. Als je vraagt wat iets betekent, vragen we eigenlijk echt, in welke context kunnen we dit het beste zien. Wat is bijvoorbeeld de "betekenis" van de huidige problemen in Frankrijk? Mogelijke antwoorden: 1. 1. De proletarische strijd tegen de bourgeoisie; 2. Een stap in de richting van een verstandig beheer van een moderne economie; 3. Reactie van een verveelde bevolking die de boel wil verlevendigen; 4. Een overdaad aan frustratie die echt te wijten is aan vele andere onoplosbare sociale problemen; 5. De impopulariteit van de overheid; 6. Een machtsstrijd van de vakbonden, enz. Het maakt niet uit of je keuze politiek links of rechts is, serieus of triviaal, historisch of moment gebonden, bij elke keuze trekt men een bepaalde context als "betekenis" voor, en ik stel me voor dat Boeddha het erover eens is dat dit altijd het geval is.

Boeddha zou er echter aan kunnen toevoegen dat deze oefening voor onbepaalde tijd kan doorgaan. De context heeft ook een context en zo tot in het oneindige. Een verschil tussen in samsara zijn en in nirvana zijn is daarom dat samsara een situatie is waarin het argument tot in het oneindige doorgaat, terwijl nirvana "leeg" is omdat het onvoorwaardelijk is. In deze boeddhistische benadering betekent "juiste blik" het hebben van een oneindig perspectief vanaf het begin. Dit snijdt dan door de twist heen. Op het meest praktische niveau leidt het vaak tot de vraag: "Hé, mensen, wat is de big deal ? Moeten we hier echt zo verhit raken ?” Het boeddhisme brengt dus verkoeling in verhitte situaties. Het neemt de koorts weg. Boeddha was een hele coole kerel. Zijn context was de hele kosmos (op zijn minst): de eeuwigheid.

Vertaald in het nederlands door Vajrapala

You need to be a member of David Brazier at La Ville au Roi (Eleusis) to add comments!

Join David Brazier at La Ville au Roi (Eleusis)

Email me when people reply –