Vraag: Is metafysica noodzakelijk?
Kort antwoord: je kunt niet zonder, maar meestal functioneert metafysica onzichtbaar, ingebed in de vanzelfsprekende veronderstellingen van mensen.
Langere antwoord: dit soort vragen is over het algemeen geworteld in de reductionistische tendens van onze cultuur, de wens om alleen concrete geregistreerde gegevens als "echt" te beschouwen.
Maar zelfs die bewering is metafysisch. Metafysica is de studie van wat we beschouwen als reëel, of van wat we onszelf toestaan om als reëel te beschouwen, en het is ook de studie van de basisregels en van de regelende concepten waarmee we ons denken fundamenteel structureren. Zonder zo'n structuur kunnen we niet functioneren, maar we mogen niet vergeten dat zo'n structuur niet definitief is.
Als we diep nadenken over het leven, het bestaan, de betekenis, oorzaken, gevolgen en alle andere dingen die van fundamenteel belang zijn, dan gaan we hoe dan ook volgens de ene of de andere metafysica te werk. Er geen hebben is geen optie. Het is een kwestie van er één te kiezen.
Dus hoe kies je? Er is geen methode die garantie biedt, geen manier om zeker te weten wat juist is. Dit is één van de redenen waarom mensen terughoudend zijn om er naar te kijken. Je kunt nooit zeker zijn. Bovendien, als je het mis hebt, zullen waarschijnlijk ook vele andere dingen die je op basis van je verkeerde veronderstellingen hebt gedacht, twijfelachtig worden.
Wanneer we reflecteren over deze vraag leidt ons dit onvermijdelijk naar onze onwetendheid en onze beperkingen. We kunnen de dingen niet zien met Gods oog. Aan de andere kant kunnen we wel om ons heen kijken en de levens van andere mensen zien. Het metafysische perspectief dat een persoon inneemt, zal zijn leven beïnvloeden. We kunnen tot op zekere hoogte een oordeel vellen op basis van dergelijke waarnemingen en dit doen we vaak onbewust. We identificeren ons eenvoudigweg met bepaalde mensen en de fundamentele houding van die mensen kaatst van hen af.
In het Boeddhisme voelt men zich meestal eerst aangetrokken tot hetzij een bepaalde leraar, hetzij een bepaalde Sangha groep. Dit is geen slechte manier om te evolueren. Als je het goede ziet in die mensen, dan zal het afkaatsen van hun basisattitudes op jou geen slechte zaak zijn. Zoals Boeddha zegt: "Houd goed gezelschap."
Misschien denk je aanvankelijk dat sommige van die mensen hun ideeën vreemd zijn en niet overeenkomen met wat je elders hebt gehoord.
Misschien dacht je dat mensen die denken zoals zij, niet gezond, vriendelijk of creatief kunnen zijn, doch, hier zijn ze! Het kan gebeuren dat je daardoor nieuwe overwegingen maakt.
De activiteit van het eindeloos heroverwegen van de basisbeginselen is waardevol. Misschien is de eerste echt belangrijke metafysische kwestie die we kunnen vasthouden: “We weten niet zoveel”. dit zal iemand in staat stellen te vermijden overdreven gefixeerd te raken op veronderstelde zekerheden.
Mensen die de metafysica proberen te verwerpen, koppelen dit vaak in hun geest aan het afwijzen van dogmatisme. Hun eigen afwijzing zelf is echter vaak nogal dogmatisch en er is geen inherente reden waarom metafysische stellingen strikter zouden moeten worden verdedigd dan andere, behalve dat ze vaak een groot deel van de rest van wat iemand gelooft, onderbouwen.
Hoe dan ook, dogma als zodanig is geen slechte zaak zolang je het “licht” houdt. Het enige wat het écht betekent, is "axiomatisch". Het is een dogma van de Euclidische geometrie dat de kortste afstand tussen twee punten een rechte lijn is. Tegenwoordig bestaan er niet-Euclidische geometrieën die andere dogma's hebben.
Dus, het boeddhisme onderricht een "middenpad". Sommige dingen moet men "dogmatisch" accepteren, maar men moet zich blijven herinneren dat dit slechts voorlopig is. Men kan zijn ideeën achteraf nog veranderen. Dus de eerste stap in het Boeddhisme is om toevlucht te nemen tot de Drie Juwelen (Boeddha, Dharma en Sangha). Als iemand doorgaat op het boeddhistische pad, zal het begrip van wat dit betekent groeien en zich ontwikkelen en kan veranderen.
Het boeddhisme is 'dogmatisch' omdat het axioma's heeft, maar het is niet dogmatisch in de zin van bekrompen en onbuigzaam. Het probleem is echt gerelateerd aan de westerse geschiedenis. Zoveel mensen zijn vervolgd of verbrand op de brandstapel omdat ze 'slechte' ideeën hadden, dat we nu veel te gevoelig zijn voor dit probleem, wat heel begrijpelijk is. Het boeddhisme is echter anders. Natuurlijk zullen we nu niet onmiddellijk alle juiste antwoorden hebben en we worden ook niet vervolgd in het boeddhisme vanwege een verschil in leer.
Mijn suggestie is daarom om te ontspannen met betrekking tot dit onderwerp. Maak je geen zorgen. Alles zal van tijd tot tijd duidelijk worden, en dan zal het weer modderig zijn en opnieuw helder zijn enzovoort. Het uitsluiten van het hele idee van metafysica zal ons wellicht beperken en onze verkenning limiteren.
De meeste mensen gebruiken verschillende metafysische systemen tegelijkertijd, zich niet realiserend dat dit inconsistenties in hun denken teweeg brengt - zoals een bibliotheek waarin verschillende teams aan het werk zijn, die de boeken elk op een andere basis classificeren, zodat boeken die op één systeem zijn gesorteerd, achteraf opnieuw gesorteerd worden op een ander systeem en daarnaast liggen er ook nog veel boeken op de vloer, die nog niet tot een bepaalde categorie behoren. Meestal werken onze hoofden zo. Het antwoord is niet dat je een perfect catalogussysteem ontwikkelt, maar dat je je meer ontspannen voelt over de hele zaak. Wij zijn menselijk, dat is onze manier van doen.
Dharmavidya in zijn boek “Questions in the Sand”, vertaald door Vajrapala
Replies